در تمدن های گذشته عسل هم به عنوان غذا و هم به عنوان دارو شناخته شده بود. در کتاب های مذهبی مانند انجیل و قرآن هم به فواید درمانی عسل اشاره شده است. حکمای طب سنتی با توجه به دانشی که درباره فواید عسل داشتند، از آن به عنوان دارو در درمان بیماری ها به شکل های مختلفی استفاده می کردند اما نکته ای که بسیار اهمیت دارد این است که این خواص مطلقا برای عسل طبیعی است نه عسلهای تقلبی! و سوالی که ذهن همه مردم را به خود درگیر کرده این است که عسل خوب چه ویژگی هایی دارد و چگونه می توان آن را از عسل تقلبی تشخیص داد؟!
روشهای تشخیص عسل طبیعی
در این مطلب به چند روش ساده برای شناسایی عسل مرغوب اشاره میکنیم. اما یادآوری میکنیم که اولاً به یکی از این روشها، نباید کفایت کرد و نیز، بهدلیل تنوع محیط های کندوداران، ممکن است یک محصول مرغوب مشکوک جلوه کند! به همین دلیل معتبر ترین روش برای تشخیص عسل، آزمایش آن در آزمایشگاه های معتبر است.
میزان چسبندگی
عسل خوب، چسبندگی فوقالعادهای دارد. این میزان را به چند روش میتوان آزمود؛
- انگشتان سبابه و شست را به عسل آغشته کنید و با باز و بسته کردن آنها میزان چسبندگی را امتحان کنید.
- یک ظرف شیشهای ساده مثل لیوان را پر از آب سرد کنید. توجه داشته باشید که آب حتماً سرد و خنک باشد و ولرم نباشد، با یک قاشق مقداری عسل را از ارتفاعی بالاتر از لیوان، به آب بیفزایید. عسل مرغوب، بهصورت یک رشته درون آب میریزد و مانند طناب در قاعده لیوان جمع میشود و مدت مدیدی به همان حالت باقی میماند و طعم آب سرد را شیرین نمیکند. اما شهد یا عسل نامرغوب، در این حالت، در اندک زمانی با آب سرد مخلوط میشود و رنگ و طعم شهد آرام آرام به کل آب سرایت میکند. عسل نامرغوب، درست مانند شهدی که برای تهیه شربت ساخته شده است، آب را شیرین میکند.
پایداری ویژگیها
عسل خوب و طبیعی، ویژگیهای خود را در حالت طبیعی از دست نمیدهد. این حالت به چند روش قابل آزمایش است؛
- یک ظرف عسل خوب و طبیعی، رنگی یکنواخت دارد؛ اگر یک واحد از آن را جدا کنید، همانند بقیه ظرف عسل، یک میزان چسبندگی، رنگ، طعم و وزن دارد؛ غیرممکن است وزن مخصوص یک سانتیمترمکعب از یک ظرف عسل طبیعی، از وزن مخصوص بقیه ظرف بیشتر یا کمتر باشد حال آنکه ممکن است دیگر شهدها و عسلهای نامرغوب وزن مخصوص، رنگ و طعم یکنواختی نداشته باشند.
- با گذشت زمان، میزان چسبندگی، میزان شیرینی، میزان مغذی بودن، طعم و عطر عسل طبیعی، تغییر نمیکند.
- عسل طبیعی، کپک نمیزند و فاسد نمیشود. گزارش شده که در اهرام مصر، عسلهای بازمانده از هزاران سال پیش، همچنان سالم و قابل استفاده بودهاند.
رطوبت
عسل طبیعی رطوبت چندانی ندارد. برخی افراد از میزان رطوبت عسل، تا حدودی به میزان طبیعی بودن عسل پی میبرند؛ در این خصوص لازم به یادآوری است:
- میتوان شیشه عسل را بالا و پایین کرد. از سرعت بالا و پایین رفتن حبابهای داخل شیشه میتوان میزان رطوبت آن را دریافت.
- با آزمونهای اول و دوم که برای سنجش میزان چسبندگی عسل ذکر کردیم، و بررسی میزان کش آمدن عسل، میتوانیم زیادی و کمی رطوبت آن را دریابیم.
عطر و بو
- عطر نیز نشانه دیگری برای شناسایی عسل خوب است البته همانند آنچه درباره طعم گفتیم بین عسلهای مختلف بهدلیل تفاوت تغذیه زنبور و اقلیم زیستی آن، بوهای متفاوتی استشمام میشود؛ عسل غیرطبیعی یا نامرغوب یا بویی ندارد یا بوی آن جذاب نیست اما عسل طبیعی رایحهای ممتاز و خوش دارد. اگر در یک اتاق کوچک، ظرف عسل را باز کنند، کسانی که شامه معمولی دارند و عسل را ندیدهاند، حتماً از رایحه مطبوع، وجود عسل را در آن نزدیکی درمییابند.
- عسلهایی که زنبور آن از گلهای معطر همانند گل محمدی، زعفران، اقاقیا تغذیه کردهاند، رایحه خوشبوتری دارند تا عسلهایی که زنبورهای آن از باغهای میوه یا گون تغذیه کرده باشند، کسی که شامهاش به بوهای طبیعی آشناست و رایحه گیاهان معطر را میشناسد بهراحتی از بوی انواع عسل، انواع گیاهانی را که زنبور از آن بهره برده شناسایی میکند؛ عسل گیاهان و میوههای معطر مانند گلمحمدی، زعفران و سیب شامهنواز است، عسل گون هم خوشبو است اما بوی آن بهاندازه مواردی که یاد کردیم، دلنواز نیست.
مضرات مصرف عسل تقلبی
عسل تقلبی نه تنها خاصیت درمانی ندارد بلکه از آنجایی که حاوی قند و شکر مصنوعی می باشد بسیار مضر است. عسل تقلبی مانند قند، شکر، شیرینی جات و نوشابه ها بوده و گلوکز خون را به سرعت افزایش می دهند و باید از آن اجتناب کرد برای بیماران سرطانی بسیار مضر می باشد.
از مضرات مصرف عسل تقلبی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرکوب سیستم ایمنی بدن
- بر هم زدن تعادل املاح در بدن
- باعث پوسیدگی دندان ها می شود
- کاهش تمرکز، بد خلقی و افزایش اضطراب
- کاهش انعطاف پذیری و عملکرد بافت ها
- افزایش دهنده دیابت است (لذا افرادی که دیابت دارند باید برای انتخاب عسل دقت بیشتری کنند)
- افزایش سطح تری گلیسریدهای خون
- سبب فقر مس و کروم می شود
- تداخل در جذب کلسیم، منیزیم و پروتئین
- پیری زودرس
- باعث خستگی مزمن می شود
- علائم اضطراب و ترس را در خانم های حساس تشدید می کند
- افزایش چاقی، کلسترول خون و فشار سیستولیک قلب
- ویتامین ای را در خون کاهش می دهد
- کاهش هورمون رشد
- کاهش توانایی عملکرد آنزیم ها
- کاهش ظرفیت یاد گیری – کاهش عملکرد حافظه
- کاهش پایداری عاطفی
- می تواند موجب یبوست و یا واریس گردد
- می تواند منجر به سرطان پروستات، پستان، تخمدان ها و روده گردد